पुणे(प्रतिनिधि)– आर्थोपेडिक उपचारांमध्ये [Orthopedic Treatments] एक मैलाचा दगड ठरवत, संचेती हॉस्पिटलने आपली ‘बोन बँक’ [Bone Bank] आता आघातग्रस्त [Trauma Patients] आणि विविध हाडांच्या विकारांनी [Bone Disorders] ग्रासलेल्या रुग्णांसाठी यशस्वीरित्या कार्यान्वित केली आहे. ही महत्त्वपूर्ण माहिती आज येथे आयोजित पत्रकार परिषदेत [Press Conference] संचेती हॉस्पिटलच्या वतीने देण्यात आली. या उपक्रमामुळे वाया जाणाऱ्या हाडांच्या भागांचा योग्य वापर करून रुग्णांना नवसंजीवनी मिळणार आहे. (‘Bone Bank’ Revolution at Sancheti Hospital: A New Chapter in Bone Treatment)
याप्रसंगी संचेती हॉस्पिटलचे संस्थापक डॉ. के. एच. संचेती, अध्यक्ष व व्यवस्थापकीय संचालक डॉ. पराग संचेती [Chairman & Managing Director], ट्रॉमा विभागाचे प्रमुख डॉ. चेतन प्रधान [Head of Trauma Department], बोन बँकचे प्रमुख आणि स्पाईन सर्जन डॉ. प्रमोद भिलारे [Head of Bone Bank & Spine Surgeon], तसेच आर्थोपेडिक सर्जन डॉ. अभिनव भुते [Orthopedic Surgeon] आणि डॉ. साहिल संघवी उपस्थित होते.
रक्तपेढीप्रमाणेच ‘बोन बँक’ [Like a Blood Bank]
संचेती हॉस्पिटल येथील बोन बँकचे प्रमुख आणि स्पाईन सर्जन डॉ. प्रमोद भिलारे यांनी या संकल्पनेबद्दल अधिक माहिती देताना सांगितले की, “बोन बँकचे कार्य हे रक्तपेढीसारखेच असते. यामध्ये विशिष्ट शस्त्रक्रियांदरम्यान [During specific surgeries] वाया जाणाऱ्या हाडांचे भाग [Discarded bone parts] दात्यांकडून [Donors] प्राप्त केले जातात आणि कठोर निकषांनुसार [Strict Criteria] तपासणी केल्यानंतर ते साठवले जातात. सध्या संचेती हॉस्पिटलच्या बोन बँकमध्ये जिवंत दात्यांकडून [Live Donors] प्राप्त हाडे उणे 86 अंश सेल्सिअस [Minus 86 Degrees Celsius] इतक्या कमी तापमानात सुमारे 6 महिने साठविण्यात येतात.”
कुठून येतात हाडे? [Where do bones come from?]
डॉ. भिलारे यांनी स्पष्ट केले की, खुब्याचा संधिवात [Osteoarthritis of Hip], अव्हॅस्क्युलर नेक्रोसिस [Avascular Necrosis], नेक ऑफ फेमर फ्रॅक्चर [Neck of Femur Fracture] (मांडीमध्ये असलेल्या लांब हाडाचे फ्रॅक्चर [Fracture of long bone in thigh]) अशा स्थितींसाठी खुबा किंवा गुडघ्याच्या सांध्यांची शस्त्रक्रिया [Hip or Knee Joint Surgeries] ज्यांच्यावर केली जाते, ते सामान्यतः दाते बनू शकतात. उदाहरणार्थ, खुब्याच्या संधिवातामध्ये जरी कूर्चा [Cartilage] खराब झाला असला तरी हाडांची गुणवत्ता [Bone Quality] चांगली असते आणि ती इतरत्र वापरली जाऊ शकतात. दात्याच्या शरीरातून काढलेले हाडांच्या भागांवर गोठविण्यापूर्वी [Before Freezing] अनेक महत्त्वाच्या चाचण्या [Important Tests] केल्या जातात.
अनेक शस्त्रक्रियांत उपयुक्त [Useful in Many Surgeries]
डॉ. साहिल संघवी यांनी सांगितले की, “ही काढलेली हाडे किंवा त्याचे भाग अनेक पुनर्रचनात्मक प्रक्रियांसाठी [Reconstructive Procedures] उपयुक्त ठरू शकतात, विशेषतः आघातामुळे झालेल्या हाडांच्या विकारांमध्ये [Trauma-induced Bone Disorders] किंवा हाडांमधून ट्यूमर काढण्याच्या शस्त्रक्रियेदरम्यान [During Tumor Removal Surgery from Bones] याचा वापर होऊ शकतो. यामुळे दात्यांमध्ये गुंतागुंत होण्याची शक्यता [Reduced Complication Risk] कमी असते आणि चांगले परिणाम [Good Results] दिसून येतात.”
जुलै 2024 मध्ये झाली नोंदणी [Registered in July 2024]
ते पुढे म्हणाले की, “संचेती हॉस्पिटलच्या बोन बँकची नोंदणी ‘ट्रान्सप्लांटेशन ऑफ ह्युमन ऑर्गन्स ॲन्ड टिश्यू ॲक्ट 1994’ [Transplantation of Human Organs and Tissues Act 1994] अंतर्गत 10 जुलै 2024 रोजी झाली आहे. आतापर्यंत जिवंत दात्यांकडून दान केलेली 100 हाडे [100 Donated Bones] गोठविण्यात आली आहेत आणि त्यांचा वापर गरजू रुग्णांसाठी [Needy Patients] केला जात आहे. सध्या खुबा आणि गुडघ्यातील हाडांच्या भोवती रोपण शस्त्रक्रिया [Periarticular Implantation Surgeries of Hip and Knee] करण्यात आलेल्या रुग्णांकडून हे हाडे प्राप्त केले जात आहेत, कारण एरवी अशा शस्त्रक्रियांमध्ये या हाडांना टाकून द्यावे लागते. दात्यांची पात्रता निश्चित करण्यासाठी बोन बायोप्सीसारख्या [Bone Biopsy] विविध चाचण्या केल्या जातात आणि प्रक्रियेनुसार दात्यांकडून संमती [Donor Consent] प्राप्त केली जाते. या विविध चाचण्या हाडांची गुणवत्ता आणि कुठला संसर्ग नाही याची खात्री करण्यासाठी केल्या जातात. पात्र ठरल्यानंतर ही हाडे काढून गोठविली जातात.”
वाया जाणाऱ्या संसाधनांचा योग्य वापर [Optimal Use of Wasted Resources]
संचेती हॉस्पिटल्सचे अध्यक्ष व व्यवस्थापकीय संचालक डॉ. पराग संचेती म्हणाले, “या उपक्रमामुळे अशा शस्त्रक्रियांमध्ये एरवी वाया जाणाऱ्या संसाधनांचा [Wasted Resources] इष्टतम वापर [Optimal Use] शक्य झाला आहे. काही बाबतीत धातूंच्या रोपणाचा वापर [Use of Metal Implants] कमी करण्यास देखील मदत होऊ शकते. पुण्यातील आर्थोपेडिक्स क्षेत्रात [Orthopedics in Pune] हा एक महत्त्वाचा टप्पा असून, रुग्णांना चांगले जीवनमान [Better Quality of Life] देणारा उपक्रम ठरेल.”
जागतिक दर्जाची बोन बँक [World-Class Bone Bank]
ट्रॉमा विभागाचे प्रमुख डॉ. चेतन प्रधान यांनी सांगितले की, “अपघात आणि इतर स्थितीमुळे हाडांमध्ये निर्माण झालेली पोकळी [Bone Cavity] भरून काढण्यासाठी हा उपक्रम वरदान ठरेल. ही बोन बँक जागतिक दर्जाची असून आतपर्यंत 100 हून अधिक रुग्णांना [Over 100 Patients] याचा लाभ झाला आहे. सध्या ही बोन बँक संचेती हॉस्पिटलमधील रुग्णांकरिता उपलब्ध असली तरी, एकदा संपूर्ण यंत्रणा रक्तपेढीसारखी सुरळीत झाल्यावर ही सेवा इतर रुग्णालयांकरिता देखील उपलब्ध करून देण्याबाबत आम्ही विचार करू.”
