नवी दिल्ली – जम्मू-काश्मीरमध्ये सुरक्षा दलांना मोठे यश मिळाले आहे. श्रीनगरच्या दाचीगाम राष्ट्रीय उद्यानांतर्गत (Dachigam National Park) येणाऱ्या लिडवास (Lidwas) परिसरात ‘ऑपरेशन महादेव’ (Operation Mahadev) अंतर्गत भारतीय लष्कर (Indian Army), जम्मू-काश्मीर पोलीस (Jammu & Kashmir Police) आणि सीआरपीएफच्या (CRPF) संयुक्त पथकाने सोमवारी मोठी कारवाई करत पहलगाममधील (Pahalgam) भीषण दहशतवादी हल्ल्यात सहभागी असलेल्या तीन दहशतवाद्यांना ठार केले आहे. ठार झालेल्या दहशतवाद्यांमध्ये लष्कर-ए-तैयबाचा (LeT – Lashkar-e-Taiba) टॉप कमांडर (Top Commander) आणि पहलगाम हल्ल्याचा मुख्य सूत्रधार सुलेमान शाह (Suleman Shah) उर्फ मोसा फौजी (Mosa Fauji) याचा समावेश आहे. त्याचबरोबर यासिर आणि अबू हमजा उर्फ जुनेद या दोन दहशतवाद्यांचा खात्मा करण्यात आला आहे.
दहशतवाद्यांचा खात्मा आणि ‘ऑपरेशन महादेव’
श्रीनगरमधील लिडवास (Lidwas) हे घनदाट जंगल आणि पर्वतांनी वेढलेले एक बाह्य क्षेत्र आहे, जे त्राळशी (Tralshee) डोंगराळ मार्गाने जोडलेले आहे. या भागात यापूर्वीही दहशतवादी कारवायांची माहिती मिळत होती. गुप्तचर यंत्रणांना दाचीगाम भागात काही दहशतवादी लपले असल्याची माहिती मिळाल्यानंतर सुरक्षा दलांनी येथे मोठे शोधमोहीम सुरू केली होती. याच दरम्यान, सोमवारी सकाळी दाचीगाम नॅशनल पार्कमध्ये (Dachigam National Park) सुरक्षा दल आणि दहशतवाद्यांमध्ये चकमक सुरू झाली. चकमकीदरम्यान, तिन्ही दहशतवादी ठार झाले. या घटनेनंतर संपूर्ण परिसरात तणाव वाढला होता आणि सुरक्षा दलांनी परिसराला वेढा घालून कारवाई अधिक तीव्र केली. दाचीगाम जंगल हा टीआरएफचा (TRF) मुख्य अड्डा मानला जातो. याच परिसरात जानेवारीमध्येही टीआरएफचा एक तळ उद्ध्वस्त करण्यात आला होता.
मोसा फौजी : लष्कर-ए-तैयबाचा टॉप कमांडर
मारल्या गेलेल्या दहशतवाद्यांपैकी एक, सुलेमान शाह (Suleman Shah) उर्फ मोसा फौजी (Mosa Fauji), हा लष्कर-ए-तैयबाचा (LeT) ‘टॉप’ दहशतवादी होता आणि त्याच्यावर २९ लाख रुपयांचे बक्षीस होते. मोसा फौजीला (Mosa Fauji) ‘युनुस’ (Yunus) या नावानेही ओळखले जात होते. तो एक पाकिस्तानी नागरिक होता आणि पाकिस्तानच्या लष्कराच्या एसएसजीमध्ये कमांडो म्हणून त्याने काम केले होते. २०२३ मध्ये त्याने भारतात घुसखोरी केली आणि २०२५ पर्यंत तो जम्मू-काश्मीरमध्ये लष्कर-ए-तैयबाचा टॉप कमांडर बनला होता. भारतीय गुप्तचर यंत्रणांनुसार (Indian Intelligence Agencies), मोसाने (Mosa) जम्मू-काश्मीरमध्ये किमान सहा मोठ्या दहशतवादी हल्ल्यांना अंजाग दिले होते आणि सुरक्षा दलांना लक्ष्य करण्यासाठी अनेक कट रचले होते. तो घनदाट जंगलात लपण्यात, रेडिओ सायलेंस राखण्यात आणि डिजिटल (Digital) किंवा थर्मल सिग्नेचरपासून (Thermal Signature) वाचण्यात माहीर होता.
पहलगाम हल्ल्याचे मुख्य सूत्रधार
२२ एप्रिल रोजी जम्मू-काश्मीरमधील पहलगामच्या बेसरन दरीमध्ये (Besaran Valley) झालेल्या आणि ज्याचा मुख्य सूत्रधार जबाबदार मानला जात होता, तो मोसा फौजी (Mosa Fauji) या कारवाईत ठार झाला. या हल्ल्यात २६ निरपराध लोकांचा बळी गेला होता. मृतांमध्ये बहुतेक हिंदू पर्यटक (Hindu Tourists) होते, ज्यांना दहशतवाद्यांनी नावे विचारून गोळ्या घातल्या होत्या. एका मृताच्या पत्नीने ‘मलाही ठार करा’ असे म्हटले असता, दहशतवाद्यांनी ‘जा, मोदीला सांगा’ असे म्हटले होते. मोसा फौजी (Mosa Fauji) ऑक्टोबर २०२४ मध्ये सोनमच्या झेडमोड बोगद्यावरील (Z-Morh Tunnel) हल्ल्यात आणि बारामुल्लासह (Baramulla) इतर अनेक दहशतवादी घटनांमध्येही सामील होता.
अत्यंत दुर्गम प्रदेशात ऑपरेशन
सुरक्षा दल गेले सुमारे १४-१५ दिवसांपासून या दहशतवाद्यांचा शोध घेत होते. सुरुवातीला या दहशतवाद्यांनी पूर्णपणे रेडिओ सायलेंस राखले होते, परंतु तीन महिन्यांनंतर भूक, तहान आणि दारुगोळा संपायला लागल्याने ते गावांमध्ये येऊ लागले. दाचीगाम (Dachigam) ते सोनामर्गपर्यंत (Sonamarg) पसरलेला हा घनदाट जंगल परिसर ‘महादेव रेंज’ (Mahadev Range) म्हणून ओळखला जातो. हा परिसर अतिशय दुर्गम आहे; इथे मोठे पाइन वृक्ष (Pine Trees), मध्यम उंचीची झाडे आणि ८ ते १० फूट उंचीच्या झुडपांनी जंगल भरलेले आहे, ज्यामुळे दोन मीटरपेक्षा जास्त दूर पाहणेही कठीण होते. येथे नागरिक वस्त्या खूप कमी आहेत आणि चढाई अतिशय तीव्र आहे. दुर्गम भूभाग, संवादातील अडचणी आणि पावसामुळे ऑपरेशन आणखी कठीण झाले होते. लेफ्टनंट जनरल केजीएस ढिल्लन (Lt Gen KGS Dhillon) यांनी या परिसराची माहिती देताना, हे ऑपरेशन किती कठीण होते यावर प्रकाश टाकला.
दहशतवादी गेल्या तीन महिन्यांपासून या परिसरात लपले होते. स्थानिक मदतीशिवाय आणि रेशनशिवाय त्यांना टिकून राहणे शक्य नव्हते. सुरक्षा दलांना माहिती मिळाली होती आणि एका रेडिओ संदेशाद्वारे (Radio Message) त्यांचे ठिकाण निश्चित करण्यात आले. दहशतवादी ट्रेंच वॉरफेअरमध्ये (Trench Warfare) प्रशिक्षित होते आणि ड्रोन व सुरक्षा दलांपासून वाचण्यासाठी तात्पुरत्या तंबूंखाली लपले होते. बेसरन दरीपासून दाचीगामपर्यंत कोणत्याही मोठ्या गाव किंवा रस्त्यात न येता जंगलमार्गे प्रवास करू शकत होते. या ‘ऑपरेशन महादेव’ साठी भारतीय लष्कर , जम्मू-काश्मीर पोलीस, एसओजी आणि सीआरपीएफच्या (CRPF) जवानांचे अभिनंदन करण्यात येत आहे. सुरक्षा दलांनी एलओसीपर्यंत एक कडेकोट जाळे विणले होते जेणेकरून दहशतवादी पुन्हा पाकिस्तानात (Pakistan) पळून जाऊ नयेत. जंगलात अजूनही टीआरएफचे (TRF) दहशतवादी लपले असण्याची शक्यता सुरक्षा यंत्रणांना (Security Agencies) आहे. त्यामुळे, सध्या सीआरपीएफ (CRPF) आणि जम्मू-काश्मीर पोलिसांचे संयुक्त ऑपरेशन जंगलाच्या वरच्या भागात अजूनही सुरू आहे.
