पुणे(प्रतिनिधि)–माजी भारतीय क्रिकेट निवड समितीचे (Indian Cricket Selection Committee) अध्यक्ष आणि माजी कर्णधार (Former Captain) दिलीप वेंगसरकर (Dilip Vengsarkar) यांनी पुण्यात (Pune) पत्रकार संघाच्या (Patrakar Sangh) वतीने आयोजित ‘कै. ज. स. करंदीकर व्याख्यानमालेत’ (Late J. S. Karandikar Lecture Series) कसोटी क्रिकेटच्या (Test Cricket) भवितव्याबाबत चिंता व्यक्त केली. आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट किती टिकेल माहीत नाही. पण, “कसोटी क्रिकेट संपले, तर खरे क्रिकेटच संपून जाईल,” असे ते म्हणाले.
वेंगसरकर म्हणाले, कसोटी क्रिकेट हा खेळाचा आत्मा (Soul of the game) आहे, परंतु सध्या ‘झटपट क्रिकेटला’ (Fast-paced Cricket) जास्त प्राधान्य दिले जात आहे. इंग्लंड (England) आणि ऑस्ट्रेलियातील (Australia) प्रेक्षक मर्यादित षटकांच्या क्रिकेटपेक्षा (Limited Overs Cricket) कसोटी क्रिकेटला अधिक पसंत करतात, कारण त्यात शारीरिक आणि मानसिक संयमाचा (Physical and Mental Stamina) कस लागतो, असे त्यांनी स्पष्ट केले.
भारतीय संघाचा इंग्लंड दौरा आणि खेळाडूंचे भवितव्य
सध्या इंग्लंड दौऱ्यावर (England Tour) असलेल्या भारतीय संघाबद्दल (Indian Team) बोलताना वेंगसरकर यांनी आशा व्यक्त केली. ते म्हणाले, “पहिल्या दोन कसोटी सामन्यांवरच या मालिकेचा (Series) निकाल अवलंबून असेल.” इंग्लंडमध्ये चेंडू स्विंग (Ball Swing) होत असल्याने, भारतीय संघाने लवकर वातावरणाशी जुळवून घेणे महत्त्वाचे आहे. शुभमन गिल (Shubman Gill), यशस्वी जयस्वाल (Yashaswi Jaiswal) आणि के. एल. राहुल (K. L. Rahul) यांना या मालिकेत चांगली संधी (Good Opportunity) आहे. संघाकडे अनुभवाची (Experience) कमतरता असल्याबद्दलच्या टीकेला उत्तर देताना वेंगसरकर म्हणाले की, “खेळल्याशिवाय अनुभव येणार नाही.” त्यांनी भारतीय संघाची ताकद (Strength) मान्य केली आणि चांगल्या कामगिरीची अपेक्षा व्यक्त केली.
श्रेयस अय्यरच्या निवडीवर वेंगसरकरांचे मत
वेंगसरकर यांनी श्रेयस अय्यरची (Shreyas Iyer) इंग्लंड दौऱ्यासाठी निवड व्हायला हवी होती, असे मत व्यक्त केले. त्यांनी अय्यरला दुखापत टाळण्याचा आणि फिटनेस चांगला ठेवण्याचा सल्ला दिला होता. शुभमन गिलबद्दल बोलताना, वेंगसरकर म्हणाले की गिल गेल्या पाच-सहा वर्षांपासून आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट (International Cricket) खेळत आहे आणि त्याच्या हातात भारताचे कसोटी क्रिकेटचे भविष्य सुरक्षित (Future is Secure) आहे.
देशांतर्गत क्रिकेट आणि प्रतिभेला प्रोत्साहन
देशांतर्गत क्रिकेट स्पर्धा (Domestic Cricket Tournaments) जसे की दुलीप ट्रॉफी (Duleep Trophy) आणि इराणी ट्रॉफीला (Irani Trophy) प्राधान्य दिल्यास चांगले क्रिकेटपटू मिळतील, असे वेंगसरकर यांनी अधोरेखित केले. त्यांच्या मते, पैशाने क्रिकेटची भूक (Hunger for Cricket) मंदावली आहे. भारतात १४, १६ आणि १९ वर्षांखालील गटात चांगली प्रतिभा (Talent) आहे, परंतु त्यांना योग्य व्यासपीठ (Platform) मिळत नाही, अशी खंत त्यांनी व्यक्त केली.
धोनीच्या कर्णधारपदाचा किस्सा
एम. एस. धोनी (M. S. Dhoni) कर्णधार कसा बनला, याचा एक किस्सा वेंगसरकर यांनी सांगितला. २००७ च्या टी-२० विश्वचषकाच्या (T20 World Cup 2007) वेळी राहुल द्रविडने (Rahul Dravid) कर्णधारपदासाठी नकार दिल्यावर, युवराज सिंगचे (Yuvraj Singh) नाव चर्चेत आले होते. मात्र, द्रविडने धोनीचे नाव सुचवले आणि धोनीचा अॅटीट्यूड (Attitude) आणि क्रिकेट सेन्स (Cricket Sense) पाहून त्याला कर्णधारपद मिळाल्याचे वेंगसरकर म्हणाले.
१९८३ विश्वचषक विजय आणि क्रिकेटमधील पैशाचा ओघ
१९८३ च्या विश्वचषकावेळी (1983 World Cup) भारतीय संघ अजिंक्यपदाचा दावेदार (Favorite) नव्हता. वेस्ट इंडीज (West Indies) किंवा इंग्लंड जिंकेल असे सर्वांना वाटत होते. मात्र, भारताने झिम्बाब्वे (Zimbabwe), ऑस्ट्रेलिया (Australia) आणि इंग्लंडला हरवून अंतिम फेरीत प्रवेश केला आणि वेस्ट इंडीजला हरवून विश्वचषक जिंकला, अशी आठवण वेंगसरकर यांनी करून दिली.
१९९२ नंतर (After 1992) क्रिकेटमध्ये पैशाचा ओघ (Money Flow) सुरू झाला असे वेंगसरकर यांनी सांगितले. आयपीएलमुळे (IPL) क्रिकेटमध्ये मोठ्या प्रमाणावर पैसा आला आणि प्रतिभावान खेळाडू पुढे येऊ लागले. पूर्वी मुंबईकडून खेळताना दिवसाला २५ रुपये मिळत होते, पण १९९२ नंतर पैसे यायला लागले. आयपीएलमुळे जगभरातून प्रेक्षक लाभले आणि बीसीसीआयला (BCCI) मोठे उत्पन्न मिळू लागले, ज्यामुळे संलग्न असोसिएशनना (Associated Associations) वर्षाला ८०-९० कोटी रुपये अनुदान (Grant) मिळू लागले. यामुळे अगदी शहर पातळीवरही क्रिकेटसाठी सुविधा (Facilities) निर्माण झाल्याचे त्यांनी सांगितले. भारत जगातील ७० टक्के क्रिकेट नियंत्रित करतो, असेही त्यांनी नमूद केले.
